Erasmus+ – program Unii Europejskiej w dziedzinie edukacji, szkoleń, młodzieży i sportu – to kontynuacja europejskich programów edukacyjnych realizowanych od 1998 r. Jego celem jest wspieranie uczniów, studentów, nauczycieli, wykładowców i wolontariuszy w prowadzeniu międzynarodowych projektów służących podnoszeniu kompetencji. Do udziału w programie są zatem uprawnione także instytucje i organizacje publiczne i prywatne wspierające edukację formalną oraz uczenie się pozaformalne i nieformalne osób w każdym wieku. Europejski budżet programu na lata 2021–2027 wynosi 26,2 miliarda euro. Wraz z nową perspektywą finansową poszerzono założenia Erasmusa+, który w rezultacie stał się bardziej innowacyjny i inkluzywny, a także bardziej cyfrowy. Będzie miał też kluczowe znaczenie dla planowanego do 2025 r. utworzenia Europejskiego Obszaru Edukacji, dzięki któremu Unia Europejska zamierza m.in. zapewnić wszystkim młodym ludziom dostęp do edukacji i szkoleń jak najwyższej jakości, umożliwić osobom uczącym się łatwe przemieszczanie się między systemami edukacji w różnych krajach, a także dać im możliwość znalezienia pracy w całej Europie.

W ramach tej akcji w obszarze mobilności w szkolnictwie wyższym wspiera się fizyczną i mieszaną mobilność studentów uczelni wyższych wszystkich kierunków i cyklów studiów (krótki cykl kształcenia na poziomie studiów wyższych, licencjackich, magisterskich i doktoranckich). Studenci mogą studiować za granicą w partnerskiej instytucji szkolnictwa wyższego albo odbywać praktykę (staż) w przedsiębiorstwie, instytucie badawczym, laboratorium, organizacji lub innym odpowiednim miejscy pracy za granicą. Studenci mogą również łączyć okres studiów za granicą z praktyką (stażem), co dodatkowo zwiększa efekty uczenia się i sprzyja rozwojowi umiejętności przekrojowych. Chociaż zdecydowanie zaleca się długoterminową mobilność fizyczną, w ramach tej akcji uznaje się potrzebę zaoferowania bardziej elastycznego czasu trwania fizycznej mobilności, aby zapewnić dostępność Programu dla studentów ze wszystkich środowisk, znajdujących się w różnych sytuacjach i studiujących na różnych kierunkach.

W ramach tej akcji wspierani są również pracownicy dydaktyczni i administracyjni instytucji szkolnictwa wyższego, aby mogli oni wziąć udział w działaniach na rzecz rozwoju zawodowego za granicą, a także pracownicy przedsiębiorstw, którzy uczą i szkolą studentów lub pracowników w instytucjach szkolnictwa wyższego. Działania te mogą obejmować zarówno okresy nauczania, jak i szkolenia (takie jak obserwacja pracy, okresy przyglądania się działalności dydaktycznej i szkolenia).

Ponadto w ramach tej akcji wspiera się mieszane programy intensywne umożliwiające grupom instytucji szkolnictwa wyższego wspólne opracowywanie programów nauczania i działań w zakresie mobilności mieszanej dla studentów oraz pracowników akademickich i administracyjnych.

Cele akcji

Celem tej akcji jest przyczynienie się do ustanowienia europejskiego obszaru edukacji o zasięgu globalnym oraz wzmocnienie powiązań między edukacją a działalnością badawczą.

Akcja ta ma również wspierać zdolność do zatrudnienia, włączenie społeczne, aktywność obywatelską, innowacje i zrównoważenie środowiskowe w Europie i poza jej granicami przez zapewnienie studentom wszystkich kierunków i cyklów studiów możliwości studiowania lub szkolenia za granicą w ramach studiów. Cele działania:

• umożliwienie studentom poznania różnych poglądów, wiedzy, metod nauczania i badań naukowych oraz praktyk pracy w ich dziedzinie studiów w kontekście europejskim i międzynarodowym
• rozwijanie umiejętności przekrojowych studentów, takich jak komunikacja, znajomość języków, myślenie krytyczne, rozwiązywanie problemów, kompetencje międzykulturowe i badawcze
• rozwijanie przyszłościowych umiejętności studentów, takich jak umiejętności cyfrowe, które umożliwią im sprostanie obecnym i przyszłym wyzwaniom
• umożliwić rozwój osobisty, obejmujący np. umiejętność przystosowania się do nowych sytuacji i pewność siebie.

Celem jest również umożliwienie wszystkim pracownikom, w tym pracownikom przedsiębiorstw, nauczania lub szkolenia za granicą w ramach rozwoju zawodowego, aby:

• dzielili się swoją wiedzą fachową
• doświadczyli nowych środowisk nauczania
• zdobyli nowe innowacyjne umiejętności pedagogiczne i umiejętności w zakresie opracowywania programów nauczania, jak również umiejętności cyfrowe
• nawiązali kontakt z pracownikami za granicą, aby wspólnie opracowywać działania na rzecz osiągania celów programu
• wymieniali się dobrymi praktykami i zacieśniali współpracę między instytucjami szkolnictwa wyższego
• lepiej przygotowywali studentów do rozpoczęcia pracy.

Ponadto celem jest wspieranie opracowywania transnarodowych i transdyscyplinarnych programów nauczania, a także innowacyjnych sposobów uczenia się i nauczania, w tym współpracy online, uczenia się opartego na badaniach naukowych i podejścia opartego na wyzwaniach, aby sprostać wyzwaniom społecznym.

Wymiar międzynarodowy

Włączenie społeczne i różnorodność w mobilności w szkolnictwie wyższym

Aby umożliwić mobilność studentów i pracowników w jak największym stopniu, zgodnie z zasadami ECHE, instytucje szkolnictwa wyższego muszą zapewnić równy i sprawiedliwy dostęp i szanse obecnym i potencjalnym uczestnikom ze wszystkich środowisk. Oznacza to uwzględnienie uczestników o mniejszych szansach, takich jak uczestnicy cierpiący na schorzenia fizyczne, psychiczne i zdrowotne, studenci z dziećmi, studenci, którzy pracują lub są profesjonalnymi sportowcami, oraz studenci wszystkich kierunków, w przypadku których mobilność nie jest powszechna. Zasadnicze znaczenie dla przestrzegania tej zasady ma zdefiniowanie wewnętrznych procedur wyboru uwzględniających równy dostęp i włączenie społeczne oraz zapewniających całościową ocenę zalet i motywacji kandydatów. Ponadto zaleca się, aby instytucje szkolnictwa wyższego tworzyły wbudowane możliwości w zakresie mobilności, takie jak okna mobilności w ramach programów nauczania, aby ułatwić udział studentów ze wszystkich kierunków studiów. W tej kwestii mobilność mieszana może pomóc zapewnić dodatkowe możliwości, które mogą być bardziej odpowiednie dla niektórych osób lub grup studentów. W tym kontekście wyznaczenie urzędników ds. włączenia społecznego w instytucjach szkolnictwa wyższego pomaga zająć się kwestią włączenia społecznego i różnorodności. Urzędnicy ds. włączenia mogą na przykład pomóc w zwiększeniu świadomości, określić strategie w zakresie komunikacji i działań informacyjnych, wraz z odpowiednimi współpracownikami zapewnić właściwe wsparcie podczas całego okresu mobilności oraz ułatwić współpracę między odpowiednimi pracownikami instytucji mającymi wiedzę ekspercką w dziedzinie włączenia i różnorodności.

Zrównoważenie środowiskowe i praktyki ekologiczne w mobilności szkolnictwie wyższym

Zgodnie z zasadami ECHE instytucje szkolnictwa wyższego muszą propagować praktyki przyjazne środowisku w ramach wszystkich działań związanych z programem. Oznacza to promowanie korzystania ze zrównoważonych środków transportu w ramach mobilności, podejmowanie aktywnych działań przy organizowaniu wydarzeń, konferencji i spotkań związanych z mobilnością w ramach programu Erasmus+ w sposób bardziej przyjazny dla środowiska oraz zastępowanie procesów administracyjnych w formie papierowej procesami cyfrowymi (zgodnie ze standardami i harmonogramem inicjatywy dotyczącej europejskiej legitymacji studenckiej). Instytucje szkolnictwa wyższego powinny również zwiększać wśród wszystkich uczestników świadomość w zakresie różnorodnych działań, które mogą oni podejmować za granicą, aby ograniczyć ślad węglowy i środowiskowy wynikające z ich mobilności, oraz monitorować postępy w zapewnieniu bardziej zrównoważonej mobilności studentów i pracowników.

Transformacja i edukacja cyfrowa oraz umiejętności cyfrowe w mobilności na poziomie szkolnictwa wyższego

Zgodnie z zasadami ECHE instytucje szkolnictwa wyższego powinny wdrożyć cyfrowe zarządzanie mobilnością studentów zgodnie ze standardami technicznymi określonymi w ramach inicjatywy dotyczącej europejskiej legitymacji studenckiej. Oznacza to, że instytucje szkolnictwa wyższego uczestniczące w programie muszą podłączyć się do sieci „Erasmus bez papieru”, aby wymieniać dane dotyczące mobilności i zarządzać porozumieniami o programie zajęć online i cyfrowymi porozumieniami międzyinstytucjonalnymi, jak tylko funkcje te zostaną uruchomione4 . Instytucje szkolnictwa wyższego mogą wykorzystywać swoje fundusze wsparcia organizacyjnego na wdrażanie cyfrowego zarządzania mobilnością. Instytucje te powinny promować mobilność mieszaną – połączenie mobilności fizycznej z wirtualną – aby oferować bardziej elastyczne formy mobilności i dodatkowo zwiększyć efekty uczenia się i wpływ mobilności fizycznej. Instytucje szkolnictwa wyższego muszą zapewnić jakość działań w zakresie mobilności mieszanej oraz formalne uznawanie udziału w mobilności mieszanej, w tym w komponencie wirtualnym. Instytucje powinny również informować swoich studentów i pracowników o możliwościach zdobycia i dalszego rozwijania odpowiednich umiejętności cyfrowych w ramach wszystkich kierunków studiów. Taką możliwością są np. staże „Cyfrowe możliwości” dla studentów i osób, które niedawno ukończyły studia. Staże te mają na celu rozwijanie lub nabywanie umiejętności cyfrowych5 . Pracownicy dydaktyczni i administracyjni również mogą korzystać ze szkoleń w zakresie umiejętności cyfrowych w celu zdobycia odpowiednich umiejętności, które umożliwią im wykorzystanie technologii cyfrowych podczas zajęć i do celów cyfryzacji administracji.

Opis działań

Mobilność studentów

Mobilność studentów można realizować na dowolnym kierunku i w dowolnym cyklu studiów (krótki cykl kształcenia na poziomie studiów wyższych/studia licencjackie/magisterskie/doktoranckie). Aby zapewnić wysoką jakość działań w zakresie mobilności, które w maksymalnym stopniu wpłyną na studentów, działanie w zakresie mobilności musi być zgodne ze stopniem studiów, jakie odbywa dany student, oraz z jego osobistymi potrzebami rozwojowymi.

Studenci mogą realizować działania opisane poniżej:

• okres studiów za granicą w partnerskiej instytucji szkolnictwa wyższego; Okres studiów za granicą musi być częścią programu studiów studenta, którego celem jest uzyskanie dyplomu w dowolnym cyklu studiów. Okres studiów realizowanych za granicą może obejmować również czas praktyki. Takie połączenie sprzyja powstawaniu synergii między doświadczeniem akademickim a zawodowym za granicą.
• praktyka (staż) za granicą w przedsiębiorstwie, instytucie badawczym, laboratorium, organizacji lub dowolnym innym odpowiednim miejscu pracy. Praktyki zagraniczne można odbywać podczas studiów w dowolnym cyklu i tuż po ich zakończeniu. Obejmuje to asystentury w nauczaniu dla studentów – przyszłych nauczycieli oraz asystentury badawcze dla studentów i doktorantów w dowolnym odpowiednim ośrodku badawczym. Aby dodatkowo zwiększyć synergię z programem „Horyzont Europa”, mobilność ta może odbywać się również w kontekście projektów badawczych finansowanych w ramach programu „Horyzont Europa”, przy pełnym poszanowaniu zakazu podwójnego finansowania działań przez UE. W miarę możliwości praktyki powinny stanowić integralną część programu studiów.

• Mobilność doktorantów

Aby lepiej sprostać zróżnicowanym potrzebom doktorantów w zakresie kształcenia i szkolenia oraz aby zapewnić równe szanse w stosunku do osób, które mają status personelu szkolnictwa wyższego, doktoranci i osoby, które niedawno ukończyły studia doktoranckie6 , mogą realizować krótko- lub długoterminową mobilność związaną z fizycznymi studiami lub praktykami za granicą. Zachęca się do uzupełnienia mobilności fizycznej komponentem wirtualnym.

• Mobilność mieszana

Każdy okres studiów lub praktyk zawodowych za granicą o dowolnej długości, również w ramach mobilności doktorantów, można zrealizować w formie mobilności mieszanej. Mobilność mieszana to połączenie mobilności fizycznej i wirtualnej ułatwiające pracę zespołową i wymianę doświadczeń na podstawie e-uczenia się opartego na współpracy. Na przykład, w ramach komponentu wirtualnego można stworzyć wspólną przestrzeń online dla uczących się osób z różnych krajów i kierunków studiów, dzięki której mogą one brać udział w kursach internetowych lub pracować wspólnie i jednocześnie nad zadaniami, które są uznawane jako część ich studiów.

Każdy student może również realizować mobilność mieszaną, uczestnicząc w mieszanym programie intensywnym zgodnie z określonymi kryteriami kwalifikowalności mieszanych programów intensywnych, o których mowa w niniejszym przewodniku.

Ponadto studenci (krótkiego cyklu kształcenia na poziomie studiów wyższych/studiów licencjackich/magisterskich), którzy nie mogą uczestniczyć w długoterminowej mobilności w formie fizycznych studiów lub praktyk, na przykład ze względu na kierunek studiów lub mniejsze możliwości uczestnictwa, będą mogli wziąć udział w krótkoterminowej mobilności fizycznej poprzez połączenie jej z obowiązkowym komponentem wirtualnym.

• Mobilność kadry

Mobilność kadry może realizować każdy rodzaj kadry szkolnictwa wyższego lub zaproszona kadra spoza instytucji szkolnictwa wyższego. Aby zapewnić wysoką jakość działań w zakresie mobilności o maksymalnym wpływie, działanie w zakresie mobilności musi być związane z rozwojem zawodowym pracownika oraz z jego potrzebami w zakresie uczenia się i osobistymi potrzebami rozwojowymi.

Pracownicy mogą realizować dowolne z opisanych poniżej działań:

• okres nauczania za granicą w partnerskiej instytucji szkolnictwa wyższego. Okres nauczania za granicą umożliwia pracownikom dydaktycznym instytucji szkolnictwa wyższego lub pracownikom przedsiębiorstw prowadzenie zajęć dydaktycznych w partnerskich instytucjach szkolnictwa wyższego za granicą. Mobilność pracowników związana z prowadzeniem zajęć dydaktycznych może mieć miejsce w dowolnej dyscyplinie akademickiej;
• okres szkolenia za granicą w partnerskiej instytucji szkolnictwa wyższego, przedsiębiorstwie lub innym odpowiednim miejscu pracy. Okres szkolenia umożliwia pracownikom instytucji szkolnictwa wyższego wzięcie udziału w szkoleniach za granicą, które są istotne z punktu widzenia ich codziennej pracy w instytucji szkolnictwa wyższego. Może to mieć formę szkoleń (z wyłączeniem konferencji) lub okresów obserwacji pracy i przyglądania się działalności dydaktycznej.

W okresie mobilności pracowników za granicą można łączyć działania w zakresie nauczania i szkolenia. Każdy okres nauczania lub szkolenia za granicą można zrealizować w formie mobilności mieszanej.

Mieszane programy intensywne

Są to krótkie intensywne programy, w ramach których wykorzystuje się innowacyjne metody uczenia się i nauczania, w tym współpracę online. Programy mogą obejmować uczenie się w oparciu o wyzwania, w ramach którego transnarodowe i transdyscyplinarne zespoły współpracują ze sobą, aby sprostać pewnym wyzwaniom, na przykład związanym z celami zrównoważonego rozwoju ONZ lub innym wyzwaniom społecznym, przed jakimi stają konkretne regiony, miasta lub przedsiębiorstwa. Intensywny program powinien mieć wartość dodaną w porównaniu z istniejącymi kursami lub szkoleniami oferowanymi przez uczestniczące w nim instytucje szkolnictwa wyższego i może on trwać kilka lat. Przez zapewnienie nowych i bardziej elastycznych formatów mobilności łączących mobilność fizyczną z wirtualną mieszane programy intensywne mają na celu dotarcie do wszystkich rodzajów studentów ze wszystkich środowisk, kierunków i cykli studiów.

Grupy instytucji szkolnictwa wyższego będą miały możliwość zorganizowania krótkich mieszanych programów intensywnych w zakresie uczenia się, nauczania i szkolenia dla studentów i pracowników. Podczas tych mieszanych programów intensywnych grupy studentów lub pracowników w charakterze osób uczących się będą realizować krótkotrwałą mobilność fizyczną za granicą połączoną z obowiązkowym komponentem wirtualnym umożliwiającym pracę zespołową i wymianę doświadczeń w zakresie e-uczenia się opartego na współpracy. Komponent wirtualny musi zapewniać osobom uczącym się przestrzeń do wspólnej i jednoczesnej pracy online nad konkretnymi zadaniami, które stanowią część mieszanego programu intensywnego i przyczyniają się do osiągnięcia ogólnych efektów uczenia się.

Mieszane programy intensywne mogą być dostępne dla studentów i pracowników z instytucji szkolnictwa wyższego spoza partnerstwa. W ramach mieszanych programów intensywnych buduje się zdolności w zakresie opracowywania i wdrażania innowacyjnych praktyk nauczania i uczenia się w uczestniczących w tych programach instytucjach szkolnictwa wyższego.

Przewiduje się, że akcje objęte wsparciem w ramach tej akcji kluczowej przyniosą pozytywne i długotrwałe skutki uczestnikom i zaangażowanym organizacjom uczestniczącym oraz systemom polityki, w których zawarte są takie działania.

Jeżeli chodzi o uczniów, studentów, stażystów, praktykantów, dorosłych słuchaczy i młodzież, działania w zakresie mobilności objęte wsparciem w ramach tej akcji kluczowej mają na celu osiągnięcie co najmniej jednego z następujących rezultatów:

• lepszych wyników w nauce
• większych szans na zatrudnienie i lepszych perspektyw kariery
• wzmocnienia zmysłu inicjatywy i przedsiębiorczości
• większego usamodzielnienia i poczucia własnej wartości
• lepsza znajomość języków obcych i lepsze kompetencje cyfrowe
• większej świadomości międzykulturowej
• bardziej aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym
• lepsze pozytywne interakcje z ludźmi z różnych środowisk
• większej wiedzy na temat projektów europejskich i wartości UE
• większej motywacji do dalszego uczestnictwa w (formalnym/pozaformalnym) kształceniu lub szkoleniu po okresie mobilności za granicą.

Jeżeli chodzi o kadrę, osoby pracujące z młodzieżą i osoby zawodowo związane z kształceniem, szkoleniem i młodzieżą, przewiduje się, że działania w zakresie mobilności będą miały następujące rezultaty:

• zwiększenie kompetencji związanych z profilami zawodowymi wspomnianych osób (nauczaniem, szkoleniem, pracą z młodzieżą itp.)
• szersza wiedza o praktykach, strategiach i systemach w dziedzinie kształcenia, szkolenia lub pracy młodzieży w różnych krajach
• większa zdolność wywoływania zmian pod względem modernizacji i otwartości na społeczność międzynarodową w ich organizacjach edukacyjnych
• większe zrozumienie powiązań między, odpowiednio, formalnym i pozaformalnym kształceniem, szkoleniem zawodowym i rynkiem pracy
• lepsza jakość pracy i działań na rzecz studentów, stażystów, praktykantów, uczniów, dorosłych słuchaczy i osób młodych
• lepsze zrozumienie i wrażliwość w odniesieniu do wszelkich przejawów różnorodności np. społecznej, etnicznej, językowej, płciowej i kulturowej oraz różnorodnych umiejętności
• większa zdolność zaspokajania potrzeb osób o mniejszych szansach
• większe wsparcie na rzecz działań w zakresie mobilności osób uczących się i promowanie tych działań
• większe możliwości doskonalenia zawodowego i rozwoju kariery
• lepsza znajomość języków obcych i lepsze kompetencje cyfrowe
• większa motywacja i satysfakcja z codziennej pracy

Przewiduje się, że działania wspierane w ramach tej akcji przyniosą organizacjom uczestniczącym również co najmniej jeden z następujących rezultatów:

• większa zdolność do działania na szczeblu unijnym/międzynarodowym: lepsze umiejętności zarządzania i strategie na rzecz międzynarodowego wymiaru w dziedzinie kształcenia, szkolenia i młodzieży; zacieśniona współpraca z partnerami z innych krajów; większa alokacja zasobów finansowych (innych niż fundusze UE) na organizację projektów unijnych/międzynarodowych; lepsza jakość przygotowywania, wdrażania, monitorowania i działań następczych projektów unijnych/międzynarodowych
• innowacyjny i ulepszony sposób działania na rzecz grup docelowych przez zapewnienie np.: bardziej atrakcyjnych programów dla studentów, stażystów, praktykantów i osób młodych zgodnie z ich potrzebami i oczekiwaniami; podniesienia kwalifikacji nauczycieli i kadry prowadzącej szkolenia; ulepszonych procesów uznawania i poświadczania kompetencji zdobytych podczas okresów nauki za granicą; skuteczniejszych działań na rzecz społeczności lokalnych; ulepszonych metod i praktyk pracy z młodzieżą w celu aktywnego angażowania młodzieży lub zajęcia się grupami defaworyzowanymi itp.
• bardziej nowoczesne, dynamiczne, zaangażowane i profesjonalne środowisko wewnątrz organizacji: gotowe, by włączyć dobre praktyki i nowe metody do działań codziennych; otwarte na efekty synergii wynikające ze współpracy z organizacjami aktywnymi w różnych dziedzinach: społecznej, kształcenia i zatrudnienia; planujące strategicznie doskonalenie zawodowe pracowników w związku z indywidualnymi potrzebami i celami organizacyjnymi; utrzymujące komunikację, dokonujące transferu wiedzy i podejmujące działania informacyjne dotyczące postępów, w stosownych przypadkach potrafiące przyciągać zdolnych studentów i nauczycieli akademickich z całego świata.

Zakłada się, że w dłuższej perspektywie łączny efekt kilku tysięcy projektów wspieranych w ramach tej akcji kluczowej będzie miał wpływ na systemy kształcenia, szkolenia i pracę z młodzieżą w krajach uczestniczących, dzięki czemu pobudzone zostaną reformy polityki i pozyskane nowe zasoby dotyczące możliwości w zakresie mobilności zarówno w Europie, jak i poza nią.

źródło: https://erasmus-plus.ec.europa.eu/pl